اثر خاک ورزی حفاظتی بر خصوصیات خاک، ظرفیت مزرعه‌ای، مصرف سوخت، و عملکرد گندم در تناوب با ذرت

این تحقیق در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با پنج تیمار و چهار تکرار به مدت چهار سال در شهرستان مرودشت فارس اجرا شد. تیمارهای تحقیق عبارت بودند از 1) کم­خاک­ورزی، 2) کشت مستقیم گندم و ذرت به مدت چهار سال، 3) کشت مستقیم گندم در سال‌های اول، دوم و چهارم و کشت مرسوم آن در سال سوم وکشت مستقیم ذرت به مدت چهار سال، 4) کشت مستقیم ذرت در سال‌های اول، دوم و چهارم و کشت مرسوم آن در سال سوم و کشت مستقیم گندم به مدت چهار سال و 5) خاک‌ورزی مرسوم. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که روش‌های بی‌خاک‌ورزی و کم‌خاک‌ورزی، در مقایسه با خاک‌ورزی مرسوم، باعث کاهش مصرف سوخت به‌ترتیب به‌میزان 80 و 58 درصد شده­اند. ظرفیت مزرعه‌ای موثر برای تهیۀ زمین و کاشت در تیمارهای بی‌خاک‌ورزی و کم‌خاک‌ورزی، نسبت به تیمار خاک‌ورزی مرسوم، به‌ترتیب شش و سه برابر گردید. همچنین، روش‌های خاک‌ورزی حفاظتی، باعث افزایش ذخیرۀ رطوبت در خاک، حداکثر به‌میزان 32 درصد، شده­اند. هرچند روش‌های خاک‌ورزی اثر معنی‌داری بر پایداری خاکدانه‌ها نداشته­اند، اما خاکدانه‌ها در روش‌های حفاظتی دارای شاخص‌های پایدارتری بودند. عملکرد گندم در سه سال اول تحقیق تحت تأثیر معنی‌دار روش‌های خاک‌ورزی بوده است (در اکثر این سال‌ها، خاک‌ورزی مرسوم عملکرد بیشتری داشت)، اما در سال آخر اختلاف معنی‌داری بین تیمارها از نظر عملکرد گندم مشاهده نشد.